Pyotr Ilyich Tchaikovsky (tiếng Nga: Пётр Ильич Чайкoвский, Pjotr Il’ič Čajkovskij;[a 1] phát âm: Trai-cốp-xki; 7 tháng 5 năm 1840 (25 tháng 4 Lịch Julius) - 6 tháng 11 năm 1893) (25 tháng 10 Lịch Julius)[a 2] là một nhà soạn nhạc người Nga thời kỳ Lãng mạn. Ngày nay, các sáng tác của ông đứng vào hàng các tác phẩm cổ điển phổ biến nhất. Ông là nhà soạn nhạc người Nga đầu tiên gây được ấn tượng lâu dài trên toàn thế giới, điều này càng được củng cố khi ông là nhạc trưởng khách mời ở châu Âu và Hoa Kỳ. Ông được Hoàng đế Alexander III vinh danh vào năm 1884 và được cấp lương trọn đời.Dù tài năng âm nhạc sớm phát triển, Tchaikovsky lại được giáo dục để trở thành công chức. Có rất ít cơ hội để gây dựng sự nghiệp âm nhạc ở Nga vào thời điểm đó và cũng không có hệ thống giáo dục âm nhạc công cộng. Khi cơ hội để học nhạc xuất hiện, ông vào Nhạc viện Saint Petersburg đang còn non trẻ và tốt nghiệp năm 1865. Khác với các nhạc sĩ đương thời trong chủ nghĩa dân tộc, nổi bật là nhóm Năm cây đại thụ, Tchaikovsky được đào tạo bài bản và hàn lâm về âm nhạc phương Tây. Những kiến thức âm nhạc có được khiến Tchaikovsky dung hòa giữa âm nhạc hàn lâm ông được dạy và âm nhạc dân gian mà ông tiếp xúc từ thời thơ ấu. Từ sự dung hòa này, ông đã tạo nên một phong cách cá nhân nhưng mang những nét Nga không lẫn vào đâu được, đó là một nhiệm vụ không dễ dàng. Các nguyên tắc chi phối giai điệu, hòa âm và các nguyên tắc cơ bản khác của âm nhạc Nga hoàn toàn trái ngược với những nguyên tắc chi phối âm nhạc phương Tây; điều này dường như dập tắt tiềm năng sử dụng âm nhạc Nga trong các tác phẩm phương Tây quy mô lớn hoặc hình thành phong cách tổng hợp. Mâu thuẫn này cũng tạo nên ác cảm cá nhân và làm mất sự tự tin của Tchaikovsky. Văn hóa Nga thời điểm đó có lằn ranh ngày càng rõ giữa các yếu tố bản địa và các yếu tố du nhập. Hai yếu tố này còn chia tách sâu sắc hơn dưới thời Peter Đại đế. Điều này khiến giới trí thức Nga không chắc chắn về bản sắc dân tộc đất nước mình, Tchaikovsky cũng có một nỗi quan hoài như vậy.Dù có được nhiều thành công vang dội, cuộc sống của Tchaikovsky lại chìm trong khủng hoảng cá nhân và trầm cảm. Một số yếu tố góp phần có thể kể đến như việc ông phải xa mẹ từ sớm ở trường nội trú, sau đó thì mẹ ông mất sớm, cái chết người bạn thân và đồng nghiệp Nikolai Rubinstein, và những đổ vỡ trong mối quan hệ bền vững được xây dựng khi ông trưởng thành, đó là mối quan hệ kéo dài 13 năm giữa ông với góa phụ giàu có Nadezhda von Meck, cũng là người bảo trợ cho ông mặc dù họ chưa bao giờ thực sự gặp nhau. Tchaikovsky là một người đồng tính, ông đã giữ kín điều này suốt cuộc đời mình. Các nhà nghiên cứu âm nhạc từng xem trọng điều này trong cuộc đời ông, nhưng bây giờ thì họ đặt yếu tố này nhẹ hơn. Tchaikovsky qua đời đột ngột ở tuổi 53, nguyên nhân cho cái chết của ông thường được cho là do bệnh tả. Tuy nhiên, ngày nay, người ta đang tranh luận liệu dịch tả thực sự là nguyên nhân, và cái chết của ông là do vô tình hay cố ý gây ra.